جمله ای از ویلیام پاسکال : << ثروت دانا ، همان علم و دانش اوست. >>
امروز قصد دارم به آموزش زبان برنامه نویسی دیگری بپردازم و آن زبان برنامه نویسی پاسکال است بیشتر شما دوستان در تصور این هستید که این زبان برنامه نویسی منسوخ شده است اما در بیشتر دانشگاهها و موسسات آموزش عالی به این زبان برنامه نویسی تدریس می شود. پس تا پایان آموزش با من همراه باشید
(قسمت اول)
قسمت های یك برنامه در پاسكال:
1-عنوان
2-تعاریف
3-بلاك(بلوك)
تشكیل شده است Program name;عنوان:این قسمت از كلمه
تعاریف:این قسمت برای تعریف متغیرهای بكار رفته بكار می رود.
خاتمه میابد. End.شروع وبا. Begin بلاك:در این قسمت تنه اصلی برنامه قرار میگیرید كه هر بلاك در پاسكال با
مثال:
Program moj; عنوان
Var
A,b,s:integer; تعاریف
Begin
Readln(a,b);
S:=a+b;
Write(s);
End.
دوستان عزیز لزومی نداره این برنامه رو اجرا كنید.
انواع كلمات در پاسكال:
1-كلمات ذخیره شده
2-شناسه های استاندارد(توابع)
3-شناسه های غیر استاندارد
4-علائم
كلمات ذخیره شده :این كلمات در پاسكال وجود دارند وكاربر می تواند در صورت از آتها استفاده كند ولی نمی تواند تحت هیچ شرایتی آنها را تغیر دهد.این كلمات در ادیتور پاسكال به رنگ سفید هستند
شناسه های استاندارد:این كلمات در كتابخانه پاسكال قرار دارند وبه منظور خواصی استفاده می شوند وكاربر می تواند
sqr(x),abs(x) آنرا در اختیارخود قرار دهد مانند توابع
شناسه های غیر استاندارد:كلماتی هستند كه از سوی برنامه نویس تعریف می شود. مانند نام متغیرها ونام برنامه و...
علائم:شامل نشانه هایی اعم از:و=و:=و( )و...میباشد.
نكته:دربر نامه های پاسكال هر خط به سیمی كالن ختم می شود واین به خاطر جدا كردن دستورات وپایان هر خط می باشد.البته در انتهای كلمات ذخیره شده نباید از سیمی كلن استفاده شود.
نكته:تمامی دستورات در پاسكال در جایی به نام یونیت قرار دارند بنابراین لازمه استفاده ازتوابع ودستورات تعریف یونیتها میباشد.
دستوراتی رو كه ما بیشتر از آنها استفاده میكنیم معمولا در یونیت سغسفثئ قرار دارند كه نیازی به تعریف آن نیست چون این یونیت به صورت پیشفرض توسط پاسكال تعریف می شود
نحوه تعریف unit : برای تعریف unit از كلمه ذخیره شده uses استفاده می شود كه الگوی آن به این صورت می باشد . program mey_moj ;
uses
;نام یونیت
این تعریف باید در زیر كلمه program نوشته شود.
نكته:قوائد نام گذاری متغیرها در پاسكال همانند قوائد نام گذاری متغیرها در dos می باشد.
نكته:هر متغیری كه در پاسكال استفاده می شود باید تعریف شود.
نحوه تعریف متغرها:برای تعریف متغیرها از كلمه رزرو شده var استفاده می شود كه به صورت زیر میباشد.
Program mey_moj;
uses
;crt
var
a:integer;
نوع متغیرها در پاسكال:
1-دادههای نوع ساده
2-دادهای نوع ساختبافته
3-دادههای نوع اشاره گر
دادهای نوع ساده: این داده چهار نوع از متغرها را شامل میشود. 1-صحیح.2-اعشاری.3-منطقی.4-كاراكتر. البته علاوه بر این چهار نوع دو نوع ساده دیگر نیز وجود دارد كه از سوی برنامه نویس تعریف مشود.(شمارشی وزیر دامنه كه بعدا توضیح میدم) .
دادهای نوع ساختاری :این داده نیز به چهار نوع تقسیم می شود.1-آرایه2-فایل.3-ركورد4-مجموعه ها
دادهای نوع اشاره گر:از این نوع داده برای اشاره به متغیرهابا نوع دیگر از استفاده میشود.
انواع متغیرهای ساده:
صحیح: شامل پنج نوع میباشد
1-shortint كه یك بایت حافظه اشغال كرده ودر محدوده –128تا 127میباشد
2-byte: یك بایت حافظه اشغال كرده ودر محدوده 0 تا255می باشد.
3-word:دو بایت حافظه اشغال كرده ودر محدوده 0تا 65535می باشد.
4-integer:دو بایت حافظه اشغال كرده ودر محدوده –32768 تا 32767میباشد.
5-longint:چهار بایت حافظه اشغال كرده ودر محدوده –2147483648تا 2147483648میباشد
اعشاری:در ابتدا ما فقط از نوداده real آن استفاده میكنیم كه شش بایت حافظه اشغال كرده ودقت آن تا 11 رقم اعشار میباشد.
منطقی:كه شامل booleanمباشد ویك بایت حافظه اشغال كرده ومی تواند true یا false باشد.
كاراكتر:كه شامل char می باشد و یك بایت حافظه اشغال كرده و فقط می تواند یك كاراكتر را در خود نگه دارد.
*در مورد نوداده ساختاری واشاره گر بعدا توضیح میدم.
حالا می خوام متغیری از نوع صحیح تعریف كنم
Var
A:integer;
ثابتها:برای تعریف ثابتها از كلمه ذخیره شده const استفاده می شود.
انواع ثابتها: 1-ثابت بدون نوع2-ثابت نوع دار.
ثابت بدون نوع: در این نوع ثابتها مقدار اولیه آنها نمی تواند تغییر كند .
ثلبت نوع دار:علاوه برداشتن مقدار اولیه قابل تغیر نیز میباشد.
مثال :می خاهیم یك ثابت بدون نوع تعریف كنم cost const A=10;
در اینجا مقدار a نمی تونه تغییر كنه.
مثال ثابت نوع دار:
A:integer=10; const
در اینجا مقدار a را میتوانیم تغییر دهیم .هر چند a یك ثابت است.
حالا میرسیم به بلاك:در داخل بلاك میتونیم هر كاری رو انجام بدیم .یعنی الگوریتم اصلی ما در اینجا پیاده سازی می شود.
چند تا از دستوراتی كه همیشه در بلاك استفاده میشه:1-write.2-writelnو3-readو4-readln و5-clrscr
دستور write:این دستور برای چاپ رشته واعداد بكار میرودوالگوی آن به صورت زیر است.
) ; ‘رشته مورد نظر’ Write(
) ; متغیر مورد نظر Write(
مثال: ) ; ‘hello’ Write(
a) ; Write(
دستور writeln:همانند writeبوده با این تفاوت كه بعد از چاپ به سطر بعدی میرود.
دستور read:برای گرفتن ورودی به كار می رود وبه صورت زیر می باشد.
) ; متغیر مورد نظر read(
مثال:
a) ; read(
دستور readln:این دستور همانند read بده با این تفاوت كه بغد دریافت به سطر بعدی میرود.
دستور clrscr:این دستور برای پاك كردن صفحه نمایش مورد استفاده قرار می گیرد
مثال: clrscr;
خوب حالا با این وجود می تونیم كار خود رو به طور جدی شروع كنیم
برنامه اول: می خواهیم برنامه ای بنویسیم كه رشته ای را تحت عنوان learning pascal را چاپ كند.
Program mey_moj;
Uses
Crt;
Begin
Clrscr;
Write(‘learnning pascal’);
Readln;
End.
شما با اجرای این برنامه (ctrl+f9) خروجی آن را در صفحه ساهی خواهد دید.
توضیح:readln انتهای بلاك فقط برای ایجاد وقفه بمنظور مشاهده خروجی می باشد.
برنامه دوم: می خواهیم برنامه ای بنویسیم كه دو عدد را بگیرد و جمع آنها را حساب كند.
Program mey_moj;
Uses
Crt;
Var
A,b,s:integer;
Begin
Clrscr;
Write(‘enter two number:’);
Readln(a,b);
S:=a+b;
Write(‘sum a,b is =’,s);
Readln;
End.
شما می توانی با كپی كردن برنامه در notepad وذخبره تحت پسوند pas از این برنامه ها در ادیتور پاسكال استفاده كنید یااز......
برنامه سوم:میخواهیم برنامه ای بنویسیم كه میانگین 3 عدد را حساب كند.
Program mey_moj;
Uses
Crt;
Var
A,b,c,s:integer;
Avg:real;
Begin
Clrcsr;
Write(‘enter three number:’);
Readln(a,b,c);
S:=a+b+c;
Readln;
End.
من مهدی غلامی میاندهی کارشناس نرم افزار کامپیوتر و دانشجوی کارشناسی ارشد هستم . امیدوارم لحظات خوبی را در این وبلاگ داشته باشید.